Ultrason Cihazı Zararlı mı?

Ultrason işleminde X ışınları yani radyasyon kullanılmaz, radyo dalgaları kullanılmaktadır. Zararsız bir işlem olmakla birlikte gebelik süreçlerinde, bebek ve çocuk hastalıklarında güvenle kullanılabilir.
Teknik olarak açıklayacak olursak, ortamın yoğunluğu ses dalgalarını etkilemektedir. Yani sıvı, gaz ve katı ortamlarda farklı akustik ses dalgaları yayılmaktadır. Propdan çıkan ses dalgaları geri proba yansıyarak yüzey analizi yaparak görüntü oluşturur.

Frekans birimi Hertz’dir. SI birim sistemine göre sıklık birimi olarak tanımlanır. Sembolü Hz dir. İsmini Alman fizikçi Heinrich Rudolf Hertz’den almıştır.

Ultrason nedir?

Ultrason, yüksek frekanslı ses dalgaları aracılığı ile gerçekleştirilen görüntüleme yöntemidir. Bu ses dalgaları insan kulağının işitemeyeceği dalgalardır. Kelimenin kökeni Fransızcadır. Anlamı ses ötesidir. Fransızca da son ses anlamına gelmekte olup ültra ön ekiyle türetilmiştir. 

Ses Dalgası Çeşitleri

Ses dalgaları üçe ayrılır;
• Ultrasonik (Çok yüksek frekanslı ses): 20.000 Hz üzerinde olan ve insan kulağının duyulamadığı sese denir.
• İşitilebilir ses: 20 Hz – 20.000 Hz aralığında olup insan kulağının duyabildiği sese denir.
• Ses ötesi (Çok alçak frekanslı ses): 20 Hz altında olan ve insan kulağının duyulamadığı sese denir.

Ultrason frekanslarında ortamdaki ses hızı sabittir. Bu sebeple Hız = Frekans x Dalga boyu denklemince frekansın artmasıyla sesin dalga boyu kısalır. Sert dokudaki ses frekansı hareketi ters orantılıdır. Bundan dolayı 888 MHz’den 3 MHz’ye kadar çıkması ile birlikte dalga boyu 0,5 mm’den 1 mm’ye çıkmaktadır.

Ultrason ve ses dalgaları arasındaki ilişki nedir?

Ultrasonografi yankı esasına dayanır. Bu nedenle tomografi, röntgen ve manyetik rezonansla aynıdır. Ultrason ile farklı akustik yoğunluktaki yumuşak dokulu yapılar arasında yer alan ara yüzeyler ayırt edilebilir. Ekoların yansıyan yoğunluğu ses demetinin çarpmış olduğu açıya ve akustik ara yüzeye bağlı olmaktadır. Ses yansımasının az olması ses demetinin geliş açısının dik açıya yakın olmasına bağlıdır. Dik açıdan üç derece daha fazla sapma olduğu zaman yansıyan ses algılayıcı sensör tarafından yakalanmamaktadır.

Ultrason, hava içeren organlarda nakledilemez. Dalak ve gastrointestinal sitsem buna örnektir. Yumuşak doku ve organlardan iyi şekilde geçer. Kemikler ultrasonu geçirmedikleri zaman kemiklerin etrafını çevreleyen organlar ultrason ile görüntülenir. Refleksiyon, absorbsiyon ve dağılmayla ultrason dalgasının yoğunluğu azalır. Ultrason dalgasının frekansını arttıkça doku absorbsiyonu da artar. Ultrason demeti, akustik özellikli farklı dokular arası geçiş yaptığında ses demetinin bir kısmı yansır. Genel olarak refleksiyon açısı gelme açısında eşittir. Diyaframa damar duvarlarının yüzeyi, yansımanın ses demetinin dalga boyundan daha düz ve büyük bir düzey gerektirmemesi koşuluna örnek bir yüzeydir.

Ayrıca 2D 3D 4D ultrason aralarındaki farkı gösteren videoyu yazının üzerine tıklayarak görebilirsiniz.

Kaynakça;

Tanım: https://www.memorial.com.tr/tani-ve-testler/ultrason-nedir-hangi-hastaliklarda-kullanilir
https://www.nisanyansozluk.com/kelime/%C3%BCltrason
https://tr.wikipedia.org
Zararlı mı? https://www.medicalpark.com.tr/ultrason/hg-2156
Hertz tanım: https://tr.wikipedia.org/wiki/Hertz