Bebeklerde Sarılık Nedir?

Bebeklerde sarılık; kandaki bilirubin maddelerinin sıklığının normalin üzerine çıkarak göz aklarının ve cilt dokusunun sarı bir renk alması durumudur.

Sarılık Neden Olur?

Annenin karaciğeri, anne karnında bebeğin kırmızı kan hücrelerini parçalayarak üretilen bilirubini temizler. Bu iş doğumdan sonra bebeğin karaciğerine kayar, bu nedenle bir uyum süreci gerekebilir. Bebeğin karaciğerinin bu maddenin genel olarak temizlenebileceği düzeye gelmesi birkaç gün sürer. Bu nedenle, prematüre bebeklerin karaciğerleri olgunlaşmamış olduğu için sarılık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Dış sarılık; bebek yeterince anne sütü almadığında ortaya çıkan doğal bir durumdur. Bu nedenle annelerin doğumdan önce veya sonra emzirme konusunda eğitilmesinde fayda vardır. Böylece emzirmeye bağlı sarılık gelişir ve emzirmeye ağırlık verildikten sonraki bir hafta içinde sarılıkta düzelme görülür.

Bebeklerde Sarılık çeşitleri nelerdir?

• Fizyolojik (normal) sarılık: Yukarıdaki bölümde bahsedildiği gibi bu, yenidoğanlarda karaciğer gelişiminin kusurlu olması nedeniyle ortaya çıkan en yaygın sarılık türüdür. Doğumdan 2-3 gün sonra başlar ve en geç 1-2 hafta içinde kendiliğinden düzelir.
• Preterm sarılık: Miadında doğan bebeklerde hafif fizyolojik sarılık tedavisiz kendiliğinden düzelirken, aynı bilirubin oranına sahip ve tedavi gerektiren erken doğmuş bebeklerde önemli sorunlara yol açabilmektedir.
• Emzirme sarılığı: Bebek yeterince süt almadığında ortaya çıkan bir sarılık şeklidir. Sık sık emzirmek onu iyileştirir.
• Anne sütü sarılığı: Anne sütü ile beslenen bebeklerde bu sarılık türü daha az görülür, ancak anne sütündeki maddeler bilirubin miktarını artırır. Bilirubin maddeleri bağırsaktan uzaklaştırılamaz. Bu sarılık türü doğumdan 3 ila 5 gün sonra başlar ve 3 ila 12 hafta içinde kendi kendine düzelir.
• Kan grubu uyumsuzluğu (Rh veya ABO sorunu): ABO uyumsuzluğu, tip 0 annenin bebeğinde kan grubu A veya B olduğu için sarılık olduğunda ortaya çıkabilir. Annenin vücudu, bebeğin kırmızı kan hücrelerini parçalayan ve bebeğin kanındaki bilirubin seviyesini artıran antikorlar üretir. Genellikle doğum gününde olur. Kan intoleransı iğnelerle kolayca tedavi edilebilir. Bazı durumlarda bebeğinizin fototerapiye ihtiyacı olabilir.

Belirtileri nelerdir?

Yenidoğanlarda sarılık yüzde başlar ve göz akları sararır. Kandaki bilirubin miktarı arttıkça göğse, karına, kollara ve bacaklara yayılmaya başlar.

• Sarı cilt tonları en iyi gün ışığında veya flüoresan ışıkta görünür.
• Parmağınızı burun veya karın üzerine hafifçe bastırır veya kaldırırsanız, sarı rengi net bir şekilde görebilirsiniz.
• Bebeğiniz daha az emecek ve daha çabuk uykuya dalacaktır.

Ebeveynler bu durumların farkına vardıkları takdirde zaman kaybetmemeli ve bir çocuk doktorundan yardım almalıdırlar.

Sarılık ölçümü nasıl yapılır?

Topuktan kan alınarak bebeğin kan bilirubin seviyesi kısa sürede ölçülebilir. Bilirubin ölçüm cihazı olarak adlandırılan bir cihaz kullanılarak harici olarak da ölçülebilir. Doktorlar tarafından tıbbi muayenelerde kullanılır.

Bebeklerde sarılık ne kadar yaygındır?

Zamanında doğan sağlıklı bebeklerin %60’ında ve prematüre bebeklerin %80’inde sarılık görülür.

Kaynakça;
https://www.florence.com.tr/yenidogan-sariligi
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/yenidogan-sariligi/#tani-yontemleri
Sarılık görülme oranı bilgisi;  https://esrefpasahastanesi.izmir.bel.tr/tr/SaglikKosesi