Uyku apnesi nedir? Çeşitleri nelerdir?

Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun aniden durması olarak ifade edilen ciddi bir uyku bozukluğudur.  Uyku apnesi  sendromunda, uyku sırasında en az 10 saniye süren nefes alamama durumu yaşanır.  Nefes alma çabası arttıkça beyin uyarılır ve kişinin hava yolu açılır. Solunum fonksiyonu durana kadar horlayan kişi, yüksek sesli bir homurdanma ile tekrardan nefes alma işlemini ve horlamayı sürdürür. Gece birkaç kez uyanır ve ertesi gün hatırlayamaz. Bunun sonucunda kişi halsizlik ve yorgunluk hissine kapılır.

Uykusunu aldığını düşünerek bitkin bir şekilde güne başlayan ve halsiz bir şekilde gezen kişiler uyku apnesi  sendromu konusunu araştırmasında fayda vardır.

3 çeşit uyku apnesi vardır.

1-Tıkayıcı (Obstrüktif) Uyku Apnesi:  Obstrüktif uyku apnesi, hava yolu fonksiyonunun kısmen veya tamamen kaybının neden olduğu düşük oksijen seviyeleri ve rahatsız uyku dönemleri ile karakterizedir. Bu sebeple uyku kalitesinde azalma belirtisine ek olarak uyku kalitesinde bozukluk, gündüz süresince gelen uyku hali ve yüksek tonda horlama gibi şikayetler de söz konusu olabilir.

Tıkayıcı uyku apnesi üst solunum yollarındaki tıkanlığa sebep olan nedenler ile oluşur

2- Merkezi (Santral) Uyku Apnesi: Merkezi uyku apnesi sendromu solunum durmasının beyinden kaynaklı yaşandığı apne tipidir.

3-Karma (Mikst) Uyku Apnesi: Tıkayı ve Merkezi uyku apnesi türlerinin bir arada görüldüğü apne çeşididir.

Belirtileri nelerdir?

• Horlama
• Boğaz ağrısı
• Ağız kuruluğu
• Sinir hali
• Ruh halinde depresiflik
• Baş ağrısı
• Konsantrasyon ve hafıza problemleri
• Gün içerisinde normalden fazla uyku hali

Uyku apnesi tehlikeli midir?

Uyku apnesi rahatsızlığı önlem alınmaması sonucu ölümle sonuçlanabilmektedir.  Toplumun büyük bir kısmı bu hastalık konusunda yeterli bilgiye sahip olmadığından veya ciddiye almadıklarından olsa gerek, doktor desteği almamaktadır.  Apne atakları geceleri defalarca gerçekleşmekte fakat bunların sadece bir kısmı hastanın yakın çevresince fark edilmektedir. Bu sebeplerden ötürü ve meydana getireceği neticeler bakımından uyku apnesi sinsice ilerleme kaydeden ve acil tedavi gerektiren bir hastalıktır. Vaktinde önlem alınmazsa felç, kalp krizi, düzensiz kalp atımları vb. sıkıntılara sebep olabilmekle birlikte çalışma hayatında performans düşüklüğüne, sosyal hayatta sorunlara, gün içerisinde normalden fazla uyku durumuna neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalarca bu uyku halinin trafik kazalarına sebep olabilmektedir.

Uyku apnesi tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Tanı Yöntemleri:  Doktorun şikayetleri detaylı sorgulamasının ardından daha net tanı koyabilmek ve detaylı olarak neticelendirmek amacıyla uyku testi olarak bilinen polisomnografi yapılması gerekmektedir. Bu test uyku odalarında yapılmakla birlikte evde de uygulanabilmektedir. Solunumun durma süresini ve sayısını ölçmesinin yanı sıra horlama şiddetini, kalp atımı veya kandaki oksijen seviyesine ait bilgilere de ulaştırabilir. Bu test ile birden fazla organın çalışmasısı değerlendirilebilir.

• Göz hareketleri (EOM)
• Kas aktiviteleri(EMG)
• Beyin dalgaları (EEG)
• Kalp atımı veya hızı (EKG)
• Kandaki oksijen seviyesi (Pulseoksimetre ile)
• Kan gazi analizi

Tedavi Yöntemleri: Tedavi uygulamasının başında hastanın kendince bazı önlemler alması gerekmektedir. Varsa eğer sigara ve alkol kullanımı kesilmeli ve fazla kilolar verilmelidir.

Hastalığın ciddiyetine göre; hayat standartlarındaki değişiklikler, pozitif hava basıncı veya cerrahi işlem gibi tedavi yöntemleri vardır.

Solunum yolundaki ciddi seviyedeki darlıklarda cerrahi işlem gerekebilir fakat bu hastalığın tedavisinde en çok başvurulan yöntem CPAP yani pozitif hava basıncı veren cihazın kullanımıdır. Üst solunum yolunu sürekli olarak açık tutarak apne oluşumunun önüne geçer. Harici olarak BPAP olarak adlandırılan iki seviyeli pozitif basınçlı hava veren cihazlarda tedavide kullanılabilmektedir.

Uyku apnesi en çok kimlerde görülür?

Genel olarak toplumda erkeklerde daha sık görülür ,kadınlarda ise menapoz zamanında belirti gösterebilmektedir. Yaşlılarda veya kilolu bireylerde sık görülmekle birlikte çocuklarda, zayıf kişilerde veya genç kadınlarda da görülebilmektedir.

Erkeklerin %4ünde kadınların %2sinde rastlanmaktadır. Bu sonuçlardan anlaşılmalıdır ki uyku apnesi rahatsızlığı en az diyabet veya astım kadar yaygın durumdadır.

Kaynakça:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Uyku_apnesi

https://www.memorial.com.tr/hastaliklar/uyku-apnesi-nedir-nasil-tedavi-edilir

https://www.florence.com.tr/uyku-apnesi

https://www.medicalpark.com.tr/uyku-apnesi/hg-1727

https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/uyku-apnesi/#belirtiler