Doku Mühendisliği Nedir?
Doku Mühendisliği Nedir?
Doku mühendisliği kusurlu-yaralı vücut parçalarının işlevini değiştirmek ve desteklemek için doku veya organların, canlı bir hücrenin veya organizmanın dışında yapılan (in vitro) gelişimi ya da vücut içindeki dokuların (in vivo) onarımını gerçekleştiren bir bilim alanıdır.
İnsanlar sağlık durumlarını olumsuz etkileyebilecek birçok durum yaşayabilmektedir. Bunlardan şüphesiz en önemlileri organ kaybı, doku kaybı veya ciddi bir şekilde doku, organ hasarlarıdır. Peki bu işlem nasıl yapılmaktadır; sonuçta insan vücudunda her dokunun yedek bir dokusu mevcut değildir.
Örneğin; kalp kasına alternatif bir doku mevcut değildir. Aynı zamanda insanlar yaşlandıkça da doku yenileme işlemi de bir o kadar zayıflayabilmektedir ve var olan dokularının da sağlıklı olma olasılığı düşmektedir. Akıllara çözüm olarak hemen doku veya organ nakli gelmesi oldukça muhtemeldir. Ancak böyle durumlarda kişi ile uyumlu doku veya organ bulmak oldukça zordur ve bulunsa bile bağışıklık sistemimizin o dokuyla etkileşime girip kabul etmemesi gayet yüksek bir ihtimaldir.
İşte tam da böyle bir durumda doku mühendisliği yaklaşımı ile birlikte canlı hücrelerin uygun laboratuvar ortamında veya vücut içerisinde bir araya gelerek doku oluşturma işlemi yapılmasıyla tedavi edilmesi sürecidir.
Doku mühendisliği ilk ne zaman çıktı?
Doku mühendisliği ile ilgili ilk çalışmalar 1993 yılında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Prof. Dr. Robert Langer ve Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. James Vacanti’nin birlikte hazırladığı makale ile ortaya koyulmuştur.
Doku nasıl elde edilir?
Doku Elde Etme Şeması
1.Adım: Öncelikle vücutta hasarlı bölge tespit edilir daha sonrasında gerekli ölçümler ve hesaplamalar yapılır.
2.Adım: Daha sonrasında gerçek doku çevresini taklit etmesi amacıyla biyobozunur ve biyouyumlu yapıda seramik veya kompozit maddeden elde edilen bir doku iskeleti yapılır. Bu iskelet biyobozunur olduğu için doku oluşurken aynı zamanda kendini yok edecektir.
3.Adım: Hastadan veya yakınından alınan kök hücreler doku iskeletine ekilir ve bu ortamda gelişmesi beklenir.
4.Adım: Gelişen hücreler çoğalarak ve birleşerek doku halini alır. Doku halini aldığında doku iskeletide tamamen kaybolmuş olur. Bu aşamaya kadar olan işlemler genelde laboratuvar ortamında yapıldığı gibi vücut içersinde de yapılabilir.
5.Adım: Sonuç olarak elde edilen doku parçası alınarak hasarlı bölgeye eklenerek tedaviye başlanır.
Doku Mühendisliğinin Kullanım Alanları
Laboratuvar Ortamında Elde Edilen Kalp Dokusu
- Kalp ve Damar Dokusu: Kardiyovasküler hastalıklara bağlı olarak bu alanda yapılan doku mühendisliği çalışmaları yoğunluktadır. Damar doku mühendisliği çalışmalarında damarın tabakalı yapısına uygun olarak hücrelerin yerleşim göstermesi ve hemodinamik basınç özelliklerinin sağlanabilmesi önem taşımaktadır.[1]
- Kemik ve Kıkırdak Dokusu: Kıkırdak dokusu kendini yenileyemediği için tedavi yöntemi olarak bireyin kendisinden alınan hücreler sayesinde yenilenebilir.
- Deri Dokusu: Yara iyileşmelerinde ve deri altı ülser tedavisinde oldukça yaygın olarak kullanılır.
- Karaciğer Dokusu: Donörlerin bulunması en zor organlardan birisi karaciğerdir bu yüzden karaciğer hastalıklarının son evrelerinde doku nakli gereklidir. Bu konu üzerinde çalışmalarak yoğun bir şekilde devam etmektedir.
Tüm bunların doğrultusunda doku mühendisliği genç bir bilim dalı olduğu için ne kadar ilerleyeceği gerçekten de merak konusu…
Daha fazlası için yazılamızı takip etmeyi unutmayın.
Kaynak: https://docplayer.biz.tr/112419120-Doku-muhendisligi-ve-uygulama-alanlari.html
